Een kleine week geleden zag ik bij boekhandel 'Mensing Scaminada' het boek "De Pijn van de Vrijheid van Immaculée Ilibagiza. Dit boek is een persoonlijk verslag van de genocide in Rwanda (1994).
Ik heb een half uur om het boek heengedraaid, in mijn hand gehad, teruggelegd, weer opgepakt en het tenslotte niet gekocht.
Ik kan nog steeds slecht de dagen in april en mei 1994 vergeten en verwerken, toen de wereld opzij keek en toestond dat 800,000 Rwandezen werden vermoord in amper 100 dagen tijd. Daags na het begin van deze ramp vertrok ik met twee collega's om in een verkennende missie uit te zoeken hoe Artsen zonder Grenzen hulp zou kunnen bieden bij een ramp die ons voorstellingsvermogen nog steeds te buiten gaat...
Voor mij betekenden die dagen in Rwanda een ommekeer: de pijn, de onmacht, het verdriet en de bruutheid van wat een mens vermag, kon ik niet meer aan. Ik heb gewerkt als een paard, verdoofd en blind. Eigenlijk niet goed beseffend welke tragedie zich hier afspeelde. Pas in 1996, in Sierra Leone, waar dezelfde gruwelijkheden plaatsvonden, had ik door hoezeer deze tragedie mijn ziel had geraakt en werken in Afrika onmogelijk had gemaakt.
Jaren zijn voorbij gegaan, waarin ik de televisie uitzette, de krant omsloeg en wegvluchtte voor de confrontatie met Rwanda, Sierra Leone, Ethiopië, Eritrea, Sudan.
Tot afgelopen weekend, toen Aysheline terugkwam van de stad en het boek van Immaculée op de tafel legde. Ze had het zojuist gekocht.
Ik heb het boek, net als Aysheline, in amper twee dagen uitgelezen. De pijn kwam terug, de tranen rolden weer, ik droomde zelfs weer over Rwanda! Maar haar relaas is zo krachtig, zo een openbaring, dat het mij ook heeft vrijgemaakt!
Het boek geeft een prachtig antwoord op hoe je de spiraal van geweld kunt doorbreken, hoe je stand kunt houden in situaties die menselijkerwijs niet te bevatten zijn.
Het boek pakte me ook omdat ik Immaculée's 100 dagen in gedachten langs de mijne kon leggen. We zaten niet ver van elkaar vandaan, we kenden elkaar niet, maar de intensiteit van de strijd die zij voerde en het 'gevecht' dat ze aan is gegaan vult de leegte die ik daarna altijd heb gevoeld...
Immaculéé hoort moeiteloos thuis in het rijtje van Ghandi en Mandela.
Als je nieuwsgierig bent geworden, loop naar de Bruna:
Immaculée Ilibagiza
De pijn van de vrijheid
256 bladzijden
Uitgeverij: BZZTÔH
ISBN: 90-453-0416-3
1 opmerking:
Hoi Dick,
Moet ik ook maar eens lezen.
Ik vrees echter dat deze vorm van genocide nog wel een paar keer voorkomt in Rwanda en Burundi.
Het is er nog steeds niet rustig en met een cyclus van rond de 30 jaar is de genocide daar een terugkerend verschijnsel. En dat is al weer over 15 jaar. Hopelijk niet natuurlijk want het is niet acceptabel.
De genocide gaat overigens vrolijk door in Noord-Kivu.
Geruchten gaan dat daar sinds 1994 al weer zo'n miljoen en nog wat mensen zijn afgeslacht. Niet voor te stellen.
Triest is dat de vruchtbaarheid van dit gebied ook een nadeel is.
Overbevolking is het gevolg.
IN het Westen weten we overbevolking nu goed te managen, sinds de oprichting van de EU en de VN, etc.
De welvaart draagt verder bij aan de rust in ons soort landen.
Het zou toch mooi zijn indien de rust ook daar zou wederkeren, en dat moet toch kunnen ook zonder onze vorm van welvaart.
Een reactie posten